Tit 1 | MUX | STEP | Na Poll, Pulu Yili-nga kongun tinjili kendemande-yili, na Yesos Krais-ni “Nanga kongunale tenji-pui.” nimba liipa mundurum yili. Yu-ni na liipa mundupa kene, “Pulu Yili-ni “Nanga yambuma molangi.” nimba makó turum yambuma ‘Sika’ niku tondulu munduku piliilimili mele olandupa tondulu munduku piliiku, ung-sikale-ni yambuma Pulu Yili-ni kanupa kaí piliilimú uluma piliiku táka-niku tingí mele liipa ora silimú ungele piliiku konjangi liiku tapunju-pui.” nimba na liipa mundurum.

Titus 1

Kolomong-Auli 1-3 pali “No-Numúna Lirim Koleana Krais-nga Yambu Muluringma ‘ ‘Sika’ Niku Tondulu Munduku Piliiku Molemele Mele Kamu Tondulu Munduku Piliiku Molangi.’ Niku Mani Sikunu, Ulu Sumbi-Nílima Tingí Mele Ung-Bo Tonjukunu Mani Si.” Nimba Poll-ni Taitas-ndu Nirim Ungele

1:1-4 Poll-ni Pepá Ili Tombandu Pulu Monjupa Turum Ungma

1 Na Poll, Pulu Yili-nga kongun tinjili kendemande-yili, na Yesos Krais-ni “Nanga kongunale tenji-pui.” nimba liipa mundurum yili. Yu-ni na liipa mundupa kene, “Pulu Yili-ni “Nanga yambuma molangi.” nimba makó turum yambuma ‘Sika’ niku tondulu munduku piliilimili mele olandupa tondulu munduku piliiku, ung-sikale-ni yambuma Pulu Yili-ni kanupa kaí piliilimú uluma piliiku táka-niku tingí mele liipa ora silimú ungele piliiku konjangi liiku tapunju-pui.” nimba na liipa mundurum. 2 “‘Pulu Yili-ni taki-taki kona molku konjuku mindi pungí ulu simbale nokuku molangi.’ niku liiku tapunjani.” nirim. Ulu kanili walsekale kepe gólu aima naa tolemú Pulu Yi akili-ni aima kórunga-ui yu-yunu molupa kene ‘Oliu kona molupu konjupu mindi pumulú ulele simbu.’ nimba, nimba panjurum ulele. Yu-ni “Tembu.” nilimú mele aima sika telemú yili. 3 Penga yu-yunu makó topa ‘Yambuma-ni ungele piliangi wendu upili.’ nirim enale wendu urum kene na makó topa yunga ungele “anduku niku sinjui.” nirim. Aku-sipa nirim Pulu Yili, oliu Tepa Liipa, Mindili Nolkumula Kupulanum-na Wendu Liilimú Yili. ⸤Yu-ni na “Ung kanili andukunu niku si.” nirim-na na ung kanili nimbu silsiliipu anduliu.⸥

4 Taitas, nu kene olsu Krais-nga yisele molembulu ⸤nu ‘Krais-nga yili molkunu konjani.’ nimbu na-ni nu nokuli⸥áliinga nu nanga kandi-málale mollu, na-ni pepá ili topu nu siker.

Lapa Pulu Yili kene, oliu Tepa Liipa, Mindili Nolkumula Kupulanum-na Wendu Liili Yi Krais Yesos kene, elsele-ni nu

we kondu kolkulu, ‘Nu numanu waengu nipili táka-nikunu mului.’ niangli.

1:5-16 Taitas No-Numúna Lirim Kolea Krit-Yambuma-Kene Molupa Kongun Temba Mele Poll-ni Nimba Sirim Ungele

1:5-10 “Taitas-ni Krais-nga Yambuma Nokuku Kunjingí Yi Kaí Mare Makó Tupili.” Nirim Ungele

5 Nu-kene wasie kolea Krit kongun tirimulale ‘Nu-ni tekunu pora si. Ui na-ni nu “Ti.” nirindu mele nu-ni aku-siku taon-manga pali andukunu ‘Krais-nga yambu-talapema nokangi.’ nikunu tápu-yi mare makó tani.’ nimbu “Akuna mului.” nimbu urundu. 6 Tápu-yima makó tunindu enini uluma teku mulungí mele kanukunu kene makó tui.

Yi kanuma yambuma-ni kanuku kis piliingí ulu te enini-kene naa pili yima mulungí.

Enini ambu tilu mindi liili yima mulungí.

Eninga kangambulama Krais ⸤‘Sika’ niku⸥ tondulu munduku piliiku, yambuma-ni “Kangambula ima ulu-kísima teku kara pulimelé.” naa niku, eninga anupili lapaliinga ungma liiku su naa singí.

aku-sili yima mindi tápu-yima molangi makó tui.

7 Krais-nga yambu-talapemanga tápu-yima-ni Pulu Yili-nga kongunale nokolemeláliinga

yambuma-ni kanuku kis piliingí ulu te enini-kene naa pili yima molangi.

‘Oliu aima piliipa kungnjuli pelemú yima .’ niku yambuma tondulu munduku nokuku,

nondupa arerembi kolku,

no-tondulu nungíndu ‘Pulele nombú kene kelep tombu.’ niku naa piliiku walu-siku noku,

yambuma-kene ele teku,

ku-moni kene mélema kene yama panjiku ‘Kongun akiliinga ku-moni pulele wa-mele liimulú.’ niku,

aku-siku molku kis-singí yima ‘Tápu-yima naa molangi.’ nikunu makó naa tui.

8 I-siku mele molemele yima ‘Tápu-yima molangi.’ nikunu makó tui:

Yambu poning olemelema nokuku konjuku,

ulu-kaíma mindi tingíndu numanu siku teku,

we waka lelemú uluma liiku bulu siku naa piliiku numanu-bo pípili numanale-ni ulu-kaíma mindi piliiku teku,

ulu sumbi-nílima mindi teku,

Pulu Yili-nga yi kake-tílima molku,

eni-enini lupa-lupa tondulu munduku nokuku konjuku

aku-siku telemele yima tápu-yima molangi.

9 Krais-nga ung-sika ui mani sirimulu akili tondulu munduku ambulungíndu ambululimele yima mindi ‘tápu-yima molangi.’ nikunu makó tani. ‘Aku-sipa molemú yi te-ni mendepolu yambuma manda liipa tapunjupa, yambuma-ni piliiku kene ‘Sika Pulu Yili-nga ungele’ niku tondulu munduku piliingí ung-sikale kapula ung-bo tonjupa, ungele naa piliiku “Gólu tolemele.” niku tondulu pulimelé yambuma-ni piliiku lawa telemele mele aima piliangi tondulu mundupa ung-bo tonjumba.’ nikunu ‘Yi aku-sílima tápu-yima molangi.’ nikunu makó tui.

1:10-16 No-Numúna Lirim Kolea Krit ‘Krais-nga Yambuma ‘Sika’ Niku Tondulu Munduku Piliilimili Mele Munduku Kelku Molku Kis-Sangi.’ Niku Muluring Yambu Pulele Muluring Ungele (1:5-16 pali)

10 ⸤Krais-nga yambu kolea Krit⸥ molemelemanga yi pulele kara puku Pulu Yili-nga ung-sikama naa piliiku “Gólu tokomele.” niku liiku su siku, yambuma gólu toku siku ung pulele we nilimele. ⸤Juda-yima-ni⸥ ‘Pulu Yili-ni “Ulu mare i-siku teai!” nimba ui ung-mani sirim-ma piliipu kangi te kopsamili.’ nilimele yimanga pulele aku-siku telemeláliinga ⸤mimi-siku kanukunu kene tápu-yima makó tui⸥. 11 Yi kanuma-ni niku kis-silimelaliinga manga-bo marenga ambu kangambula yambuma pali ‘Sika’ niku tondulu munduku piliilimili mele teku bemba siku alsuku ‘Sika’ niku piliingíndu piliiku sundulimeláliinga “Gólu toku mani silimele mele naa niangi, mólu!” ni. ‘Ku-moni liamili.’ niku oliu Krais-nga yambuma kapula naa temulú uluma ‘Teangi.’ niku kundi toku ung-mani silimele mele aima kapula mólu. 12 Kolea Krit-yi kanumanga piliipa kungnjuli pirim yi te-ni ui nimba mele:

“Krit-yambuma taki-taki gólu toku,
méle-takarama mele yambu kísima molku,
langi pulele noku
kongun naa teku enembu kolku we molemele.”
nimba eninga yi te-ni nirim kanili. 13 Yu-ni aku-sipa nirim ungele aima sika nirim akiliinga ne aku-siku teku kis-silimele yima ‘ ‘Krais-nga ungele mindi sika.’ niku tondulu munduku piliiku, gólu tuli ungma munduku kelku naa piliangi.’ nikunu tondulu munduku ung-mura si. 14 ‘Juda-yambumanga temani-kangema kene, ‘Ung-sikale naa piliimulú.’ nilimele yima-ni ung lupama mani silimele ungma kene, naa piliiku molangi.’ niku tondulu mundukunu “Naa piliiku naa teai.” ni.

15 Yambu mare kake tipili molemelema-ni langi kene mélema kake tílima niku kanuku kene liilimele. Akiliinga-pe ulu-pulu-kísimani kalaru monjunjulemú yambuma, ‘Krais sika.’ niku, piliiku naa molemele yambuma-ni langi kene mélema kalaru molemú niku kanuku naa ambululimele. Yi kanumanga numanuma kepe numanale-ni uluma piliiku apurulimele mele kepe kalaru mindi molupa kis lelemú. 16 Kerima-ni ‘Pulu Yili piliilimulu.’ nilimele akiliinga-pe ulu telemelema-ni ‘Pulu Yili naa piliiku yunga ungma liiku su silimele.’ nimba liipa ora silimú. Yi kanuma Pulu Yili-ni aima kanupa kis piliilimú, Pulu Yili-nga ungma naa piliiku liiku su siku, ulu kaí tilu kepe kapula naa telemele tingí.